Nỗi sợ hãi của các CĐV Manchester City trong mỗi trận đấu loại trực tiếp tại Champions League, đặc biệt là trận Bán kết vừa qua trước Paris Saint-Germain, đó chính là các pha phản công của đối thủ sẽ trở thành điểm yếu chí tử trong lối chơi chú trọng chuyền bóng của họ.
Nỗi sợ này cũng là điều dễ hiểu bởi ở phía đối diện là sự xuất hiện của Neymar và Kylian Mbappe, tuy nhiên đây phần nào cũng là một định kiến mà người ta dành cho đội bóng của Pep Guardiola, mặc dù một trong những điểm nhấn của City ở mùa giải này chính là cách họ ngăn chặn những pha phản công của đối phương.
Đương nhiên là vẫn có một vài ngoại lệ, thường là khi Pep Guardiola xoay vòng đội hình và thay đổi cấu trúc chiến thuật trong ít tuần gần đây, trong đó ví dụ rõ ràng nhất chính là thất bại của City trước Chelsea trong trận Bán kết FA Cup.
Tuy nhiên cách mà nửa xanh thành Manchester đã chinh phục hầu hết mọi giải đấu đến từ việc họ đã kiểm soát được trận đấu theo mong muốn của mình. Hãy cùng phân tích kĩ hơn cách tiếp cận trận đấu rất tinh vi của City ngay sau đây…
“Chúng tôi không phải một đội bóng sẽ phất bóng dài đến 40 hay 50m,” Guardiola từng phát biểu như vậy hồi tháng Một. “Chúng tôi cần phải chơi thứ bóng đá của mình và chuyển đổi trạng thái giống như Man United, Liverpool, Tottenham; chúng tôi không thể chơi bóng như vậy bởi đó không phải là thế mạnh của chúng tôi.”
Đó là khi HLV người Tây Ban Nha đang nói về cách chuyển đổi trạng thái từ phòng ngự sang tấn công, khi mà City có bóng, tuy nhiên điều đó cũng liên quan đến cách mà họ xử lí khi để mất bóng vào chân đối thủ.
Vũ khí số một của Man City trong việc chống phản công vẫn luôn là cố gắng không để mất bóng ngay từ đầu.
“Tôi luôn thích những đường chuyền ở cự ly ngắn,” Guardiola phát biểu trên kênh Sky Sports sau khi giành chức vô địch nước Anh mùa giải 2017/18. “Bởi khi đó bạn sẽ ít khi chuyền hỏng hơn, và khi mất bóng thì cự ly của bạn đủ gần để ngay lập tức thực hiện việc pressing để giành lại bóng.”
“Khi bạn thực hiện một đường chuyền với cự ly (dài) như vậy và để mất bóng thì khoảng cách sẽ là rất lớn và bạn sẽ không thể nào kiểm soát được nó. Còn nếu bạn đứng đây (khoảng cách gần) và thực hiện đường chuyền thì bạn có thể phản ứng ngay lập tức khi để mất bóng.”
Với một sa bàn trước mặt, HLV người Tây Ban Nha chỉ ra chính xác những gì mà ông suy nghĩ.
“Nếu như bạn muốn chơi bóng ở đây (trên phần sân đối phương) mà không biết cách kiểm soát các pha phản công thì bạn không thể nào chơi như vậy được. Khi các cầu thủ của bạn đứng ở trên cao thì đương nhiên đối thủ sẽ muốn sử dụng các pha phản công và nếu bạn không biết cách kiểm soát điều đó thì tốt hơn là bạn chỉ nên chơi ở phần sân nhà và lựa chọn lối đá phản công.”
“Đó là lí do mà việc phối hợp các pha di chuyển giữa các cầu thủ là rất quan trọng, bởi vì trái bóng luôn di chuyển và các cầu thủ cũng phải di chuyển. Khi bạn để mất bóng thì bạn luôn phải đứng ở một vị trí thích hợp để ngăn chặn (pha phản công). Nếu không thì bạn sẽ thua, bạn không thể chơi như vậy được. Mỗi lần phản công là mỗi lần họ ghi bàn, luôn luôn là như vậy.”
Đó chính là những gì đã xảy ra ở mùa giải trước và trong trận đấu với Leicester đầu mùa giải này, trận đấu mà City đã để thua đến năm bàn, trong đó có ba quả phạt đền. Guardiola từng thừa nhận ở giai đoạn giữa mùa bóng 2019/20 rằng đội bóng của ông đã trở nên “thụ động” trong việc pressing. Tuy nhiên chiến lược gia người Tây Ban Nha cũng cho rằng vấn đề với City ở phần đầu mùa giải này đó là họ đã chạy quá nhiều.
Pep đã từng dùng từ “kiên nhẫn” để lý giải cho những màn trình rời rạc của The Cityzens trong khoảng thời gian mùa thu, ý chỉ việc City đã cố gắng khỏa lấp những vấn đề chiến thuật khác của họ (tiền vệ lùi quá sâu, không đủ sự sự sáng tạo) bằng cách cho các cầu thủ chạy nhiều hơn, nhưng rốt cục lại dẫn đến hậu quả là họ thường xuyên để mất bóng và không ở những vị trí hợp lí để ngăn chặn các tình huống phản công.
Khi những màn trình diễn của đội bóng thành Manchester có dấu hiệu khởi sắc vào thời điểm tháng Một, cũng là khi Pep cho rằng City không phải một đội bóng sẽ chơi phất bóng dài, vị HLV 50 tuổi đã khẳng định rằng các cầu thủ của ông đã lấy lại nhịp độ chơi bóng và trở lại với phong cách chuyền bóng cả nghìn lần mỗi trận. Lý thuyết ở đây là nhiều đường chuyền cũng đồng nghĩa với việc khoảng cách trở nên ngắn hơn giữa các cầu thủ.
Khi City vượt qua Borussia Dortmund để tiến tới trận Bán kết Champions League, Guardiola đã giải thích lí do vì sao ông lại lựa chọn đội hình với những con người như vậy. “Những cầu thủ mà chúng tôi lựa chọn hôm nay, là những người có khả năng không để mất quyền kiểm soát trái bóng.
“Với một đội bóng luôn chờ đợi cơ hội để phản công như Dortmund, nếu như bạn để mất bóng trong các tình huống đơn giản thì đó chính là vấn đề. Chúng tôi đã nói rất nhiều lần, đó là các cầu thủ cần phải cố gắng pressing tầm cao, cố gắng giành lại quyền kiểm soát nhanh nhất có thể và xa khung thành nhất có thể, tuy nhiên đôi khi những điều đó là không thể. Ở những khoảnh khắc như vậy, bạn cần phải phòng ngự: tạo thành khối phòng ngự ở độ cao trung bình hoặc là lùi sâu, không được căng thẳng, tập trung phòng thủ và luôn luôn giữ vững sự gắn kết.”
Cựu HLV Barcelona và Bayern Munich cũng đề cập cách mà ông giúp cho khối phòng ngự luôn giữ được sự gắn kết.
“Bạn không thể mong chờ việc các đội bóng khác ở Châu Âu không thể tạo ra cơ hội và cũng không biết cách đột phá. Điều quan trọng là cách chúng tôi phòng ngự, cách chúng tôi kiểm soát và tổ chức thông qua các đường chuyền, bởi điều khiến cho một đội bóng trở nên cân bằng chính là trái bóng."
“Không phải cứ đưa ra sân ba tiền vệ trụ to cao hay bố trí những cầu thủ phòng ngự lực điền là được. Điều khiến cho một tập thể duy trì được sự cân bằng, và trở nên gắn kết, đó là cách mà họ xử lí trái bóng."
“Chuyền nhiều hơn giúp cho mọi người đều ở những vị trí thuận lợi và khi bạn để mất bóng thì đội bóng của bạn luôn là một khối có tổ chức, đó là những gì mà chúng tôi đã luyện tập kể từ ngày đầu tiên chúng tôi đặt chân tới đây, mặc dù đôi khi bạn cần đôi chút thời gian để thấm nhuần lối chơi đó.”
Trong trận đấu tại sân nhà của Dortmund, City không phải đối mặt với bất kì một tình huống phản công nào, và tiền đạo Erling Haaland cũng đã im hơi lặng tiếng trong buổi tối ngày hôm đó.
Mặc dù nói là vậy, nhưng cách đá của City không đơn giản chỉ là chuyền nhiều hơn và thu hẹp khoảng cách giữa các cầu thủ.
Vị trí của các cầu thủ phòng ngự khi City tấn công giúp cho đội bóng này dễ dàng cắt đứt những đường chuyền nhanh và các khoảng trống mà đối thủ có thể tận dụng khi The Cityzens để mất bóng. Cùng với đó, việc tập trung phát triển bóng ở khu vực gần hành lang biên (sử dụng một cầu thủ chạy cánh, hậu vệ biên, tiền vệ phòng ngự và tiền vệ công, như hình dưới đây) đồng nghĩa khi họ để mất quyền kiểm soát bóng, đối thủ chỉ có thể bắt đầu pha bóng ở sát đường biên, nơi mà không gian bị hạn chế và đã có sẵn bốn cầu thủ City ở vị trí sẵn sàng gây áp lực nhằm giành lại bóng.
Đây là điều không dễ để quan sát nếu không sử dụng một camera chiến thuật với góc máy rộng, bởi góc quay truyền hình truyền thống chỉ tập trung vào trái bóng, nhưng tổng quan là, City luôn hướng đến việc có nhiều hơn một hậu vệ so với số tiền đạo đối phương, và tiền vệ lùi sâu/hậu vệ biên của họ luôn đứng ở vị trí vừa thuận lợi để nhận đường chuyền lại vừa đủ gần với tiền vệ tấn công của đối phương để ngăn chặn các đường chuyền phản công.
Như vậy, mỗi khi để mất bóng, City luôn có đủ quân số ở các vùng không gian tương ứng để gây áp lực lên đối thủ ngay lập tức.
Yiannis Tsala, một HLV bóng đá là người phát triển nền tảng phân tích video iCoachingCloud cho các cầu thủ chuyên nghiệp và bán chuyên, đã dành thời gian phân tích rất nhiều trận đấu của City và giải thích lí do mà cấu trúc đội hình này buộc đối thủ ở vào những vị trí khó có thể thoải mái lên bóng ngay cả khi họ giành lại được quyền kiểm soát.
“Giả sử như đối thủ giành được bóng và cố gắng thoát đi theo đường màu đỏ,” anh nói, theo hình bên dưới. “Sẽ là dễ dàng nhất khi phòng ngự ở hành lang biên bởi đối thủ chỉ có một hướng lên bóng, khoảng cách tới khung thành rất xa và có đủ thời gian cho City để chỉnh đốn đội hình bên trong. Vậy nên rất khó để đối thủ có thể tìm được sự kết nối với trung lộ theo cách này."
“Nếu như họ chọn đường màu xanh, ra ngoài rồi vào trong, khi đó City nhiều khả năng đã có đủ người ở trung lộ, đồng nghĩa với việc đối thủ sẽ lại buộc phải đưa bóng ra ngoài một lần nữa hoặc chuyền về, giúp cho City có thêm thời gian để khôi phục cấu trúc đội hình.”
“Nếu như họ hướng theo đường màu tím, bóng chắc chắn sẽ phải đưa ra phía đường biên sau đó bởi City đã kiểm soát khu vực hành lang trong quá tốt và đã có sẵn bốn cầu thủ ở trung lộ.”
Để kiểm soát khu vực hành lang trong, Pep luôn yêu cầu trong bản báo cáo phân tích đối thủ cần phải có thông tin của cầu thủ lãnh trách nhiệm phát động phản công bên phía đối phương và đó là kiểu cầu thủ như thế nào. Ví dụ như là, anh ta thích đi bóng hay phối hợp với đồng đội. Đó sẽ là yếu tố để điều chỉnh cách kèm người của City, liệu nên kèm chặt, hay để lỏng, hoặc linh hoạt tuỳ tình huống.
Đó chỉ là một ví dụ từ một trận đấu của Man City bởi đội bóng của Pep Guardiola luôn thay đổi trong từng trận đấu, dựa vào cách chơi của từng đối thủ, nhưng mục tiêu chung vẫn luôn là cố gắng áp đảo quân số đối với tiền đạo đối phương và bao quát được những tiền vệ của họ.
Ở mùa giải này, City thường chơi với ba hậu vệ giăng ngang ở tuyến dưới và một hậu vệ biên sẽ hỗ trợ cho Rodri ở khu vực giữa sân. Cách bố trí này giúp cho họ có nhiều lựa chọn chuyền bóng (kể cả khi hậu vệ biên dâng cao) và bao quát được phần lớn mặt sân.
Nhưng hệ thống này có thể thay đổi tuỳ theo đối thủ và trước Dortmund họ đã làm rất tốt trong việc cô lập Haaland bằng cách giam tiền đạo người Na Uy giữa bốn hay năm cầu thủ, trong cấu trúc phòng ngự 2-2 hoặc 2-3 với hậu vệ cánh thi đấu bám biên
Việc dễ dàng chuyển đổi giữa cấu trúc 3-2 và 2-3 dựa trên số lượng tiền đạo đối phương ở phần sân của City giúp cho The Cityzens có thể hoá giải được cả những đội bóng phản công hay nhất Châu Âu.
Trong trận đấu Bán kết lượt đi, PSG thường để Mbappe ở vị trí cao nhất trên hàng công còn Neymar hoạt động ở khu vực giữa tiền đạo người Pháp và hàng tiền vệ. Đoàn quân của Guardiola luôn luôn đảm bảo họ có đủ sự hỗ trợ, trong ví dụ dưới đây là hệ thống 2-3, vừa có thể cô lập Mbappe vừa kiểm soát được vị trí của Neymar khi hai hậu vệ biên bó sát vào trung lộ.
Khi City để đối thủ có một pha bóng chuyển trạng thái sau khi cú tắc bóng của Bernardo Silva đưa bóng đến vị trí của Angel Di Maria, họ nhanh chóng lùi về và triển khai một khối phòng ngự với các cầu thủ đứng rất gần nhau, chặn mọi khoảng không gian ở trung lộ
Hãy để ý cách mà Joao Cancelo và Kyle Walker bó vào trong, bỏ lại khoảng không gian ở hành lang biên nhưng bù lại triệt tiêu mọi khoảng trống giữa họ và các trung vệ.
Đây cũng là điều mà City đã làm trong cả hai cuộc đối đầu với Dortmund.
Đội bóng đến từ Đức rất giỏi trong việc khai thác các khoảng trống nơi hàng phòng ngự của The Cityzens, đôi khi họ có thể chuyền bóng qua những khoảng trống rất nhỏ ngay khi nó mở ra và đặt các tiền vệ vào vị trí đối mặt với hàng thủ City.
Các chuyên viên phân tích của Guardiola luôn biết các đội bóng ưa thích việc khai thác các khoảng trống từ việc chuyển trạng thái hay từ các tình huống mở theo hướng nào, và từ đó City sẽ triển khai một hệ thống hạn chế tối đa các cơ hội đó.
Dù vậy, điều này không phải lúc nào cũng hiệu quả. Guardiola từng thừa nhận sau trận thắng Aston Villa rằng Tyron Mings luôn biết cách để đưa bóng đến khoảng trống giữa các tuyến cho Ollie Watkins, và đó cũng là cách mà đoàn quân của Dean Smith đã ghi bàn chỉ trong 30 giây đầu tiên của trận đấu. Nhưng đây là cách đá đã giúp cho hàng phòng ngự của The Cityzens trở nên cực kì chắc chắn và gắn kết ở mùa giải này.
Đã có những khoảnh khắc thót tim, tuy nhiên hệ thống có tổ chức mà Pep xây dựng đã giúp cho đội bóng của ông có ưu thế trong việc tránh khỏi những vấn đề từ các tình huống phản công. Trong đó có công không nhỏ của các hậu vệ, những người luôn tỏ ra thoải mái trước áp lực khi mà hàng tiền vệ bị vượt qua. Nhìn chung, đó là thành quả từ những nỗ lực của các cá nhân và được củng cố bởi cách tiếp cận truyền thống kiểu “chạy như những tên điên” như Pep đừng đề cập trước đó.
Nếu như phân tích chi tiết hơn, định hướng cơ thể của các hậu vệ City cũng là rất chuẩn mực và giúp họ có thể dành lợi thế trong những tình huống khó khăn. Josh Bednash, một HLV đội trẻ ở Crystal Palace và chuyên viên phân tích chiến thuật cho trang The Coaches’ Voice, mới đây đã đăng tải một ví dụ về cách mà Aymeric Laporte đã ngăn chặn pha phản công của Leicester City.
Trung vệ người Pháp giữ hướng di chuyển về phía đường biên để chặn phương án chuyền bóng ra phía ngoài, đồng thời tiếp tục lùi sâu và luôn hướng cơ thể vào phía trong để anh có thể kiểm soát đường bóng được đưa vào trung lộ. Laporte sau đó đã sử dụng tốc độ, cùng với những động tác tinh tế để vượt qua và giành lại được bóng. Cách di chuyển của Laporte tốt đến nỗi chính anh mới là người bị phạm lõi trong tình huống này.
Còn rất nhiều thứ khác nữa mà nhiều khi chúng ta không để ý. Ví dụ, Man City luôn tìm cách để đẩy đội hình lên cao mọi lúc có thể (một đường chuyền về của đối thủ chẳng hạn) để bóp nghẹt đối thủ, đồng thời đẩy tiền đạo đối phương ra xa khung thành đội nhà, một điều hết sức căn bản trong bóng đá nhưng cần phải được thực hiện một cách đồng bộ để mọi thứ trở nên gắn kết. Điều này cũng có tác dụng trong việc làm mất cân bằng lối chơi của đối thủ: nó làm chậm lại nhịp di chuyển của các cầu thủ và gây khó khăn cho họ trong việc căn thời gian để thực hiện các pha chạy chỗ khi mà họ đang phải lùi về.
Và mỗi khi các hậu vệ của City phát hiện ra một đường bóng dài có thể sắp tới, họ sẽ nhanh chóng lùi lại để có thể di chuyển theo đúng hướng của trái bóng, khi đó hướng cơ thể của họ sẽ là theo chiều ngang (giống như Laporte ở ví dụ trên) thay vì hướng thẳng mặt, giúp họ dễ dàng hơn trong tình huống phòng ngự của mình. Dưới đây là một ví dụ trong trận đấu với PSG, khi mà ba hậu vệ của City đã phát hiện ra Marquinhos chuẩn bị thực hiện một đường bóng dài.
Phải khẳng định lại một lần nữa, mặc dù không có điều gì mang tính cách mạng trong những yếu tố kể trên, nhưng khi kết hợp tất cả điều đó với cách chơi của Man City khi họ kiểm soát bóng, vị trí mà họ chuyền bóng, cách mà họ phản ứng khi để mất bóng, tất cả đã biến đội bóng của Pep Guardiola trở thành một tập thể rất khó bị phá vỡ và đó chính là nền tảng cho thành công của họ ở mùa giải này.
Phong
THỂ THAO SỐ 247 - TRANG THỂ THAO SỐ HÀNG ĐẦU VIỆT NAM
Cập nhật tin tức bóng đá 24/7, bản tin bóng đá số hàng ngày, sự kiện thể thao 24h mới nhất, tin tức thể thao số, hậu trường trong và ngoài nước.
Tỷ lệ kèo
