Cầu thủ đeo tai nghe trong trận đấu: Nên hay không?

Tích hợp công nghệ trong bóng đá luôn là một chủ đề tạo ra nhiều luồng ý kiến tranh luận. 

Sau gần 4 năm thử nghiệm và ứng dụng, Công nghệ Video hỗ trợ trọng tài (VAR – Video Assistant Referee) vẫn đem lại tranh cãi trong nhiều tình huống và chưa đáp ứng hoàn toàn kì vọng về sự phân định minh bạch. Tuy nhiên, chúng ta cũng phải thừa nhận những ích lợi mà công nghệ đang giúp đỡ bóng đá phát triển theo chiều hướng tích cực, ví dụ như Goal-line, giúp xác định bàn thắng đã qua vạch vôi hay chưa, hoặc GPS Tracker, thiết bị đo đạc dữ liệu và thông số thời gian thực về cường độ hoạt động của cầu thủ.

Nhận định Chelsea vs Man City, 18h30 ngày 25/9 | Vòng 6 Ngoại Hạng Anh Soi kèo, dự đoán tỷ số, nhận định Chelsea vs Man City 18h30 ngày 25/9 vòng 6 Ngoại Hạng Anh.

Man Utd nhắm Declan Rice: Tại sao không phải từ mùa Hè? Trước trận đối đầu ở london, báo chí anh đưa tin Man Utd đưa declan rice thành ưu tiên số 1 để mua sắm. Liệu đây có phải chỉ là đòn gió đơn thuần trước khi thầy trò ole solsa gặp West Ham?

Dẫu vậy, với mẫu HLV trẻ tuổi và cấp tiến như Julian Nagelsmann, như thế thôi là chưa đủ. Mới đây nhất, vị chiến lược gia 34 tuổi đã nêu lên ý tưởng táo bạo về phương pháp truyền đạt thông tin giữa HLV và cầu thủ. Đó là cho phép cầu thủ được đeo microphone, lắng nghe chỉ đạo trực tiếp từ người cầm quân trong toàn bộ diễn biến trận đấu, và thậm chí, phản hồi lại ý kiến tức thời.

Nagelsmann đề xuất ý tưởng chỉ đạo trực tiếp với cầu thủ bằng microphone

Trên thực tế, ý tưởng này không phải thứ gì đó quá mới mẻ trong thể thao nói chung. Trao đổi thông tin trực tiếp với sự hỗ trợ của công nghệ đã được áp dụng phổ biến tại các môn thể thao nhà nghề Mỹ, ví dụ như bóng bầu dục hay bóng chày. Đây đều là những bộ môn tập thể số đông, người chơi cần di chuyển trên phạm vi mặt sân rộng lớn, dưới sự hò reo cổ vũ của hàng chục, thậm chí hàng trăm nghìn khán giả. Không dễ dàng để lúc nào người HLV cũng có thể đưa ra chỉ đạo đúng, tức thời và chuẩn xác cho cầu thủ với điều kiện như vậy.

Bản thân ý tưởng cho phép cầu thủ đeo tai nghe được Nagelsmann thu nhận cũng đến từ sau cuộc trò chuyện với một HLV đang làm việc tại Giải Bóng bầu dục Nhà nghề Mỹ (NFL). Người Mỹ luôn đi tiên phong trong mảng lợi nhuận hóa và công nghệ hóa, ứng dụng trong mọi ngành nghề của cuộc sống. Thể thao không phải là ngoại lệ. Tư duy cởi mở ấy dễ dàng được người trẻ Nagelsmann đón tiếp tích cực, khi góc nhìn của HLV Bayern Munich đối với bóng đá vốn là “thành trì của sự thủ cựu”.

Thế nhưng, việc nâng tầm ứng dụng công nghệ vào bóng đá lên tới cấp độ hữu hình và can thiệp trực tiếp vào góc độ chuyên môn theo thời gian thực như mong muốn của Julian Nagelsmann có nên được thúc đẩy? HLV và cầu thủ trao đổi trực tiếp thông qua thiết bị liên lạc từ xa cho phép ý đồ chơi bóng hay bất kì điều chỉnh kĩ chiến thuật nào theo thời gian thực được thực hiện giản tiện và tức thời.

Các thiết bị liên lạc thường được tích hợp trong chiếc mũ bảo hộ này

Thay vì phải đứng sát đường biên hò hét, hay triệu hồi cầu thủ ra sát khu vực huấn luyện trong khoảng thời gian bóng chết hạn chế để dặn dò, HLV hoặc bất kì thành viên nào trong BHL có thể đưa ra góp ý ngay trong tình huống bóng sống, có thể về vị trí đứng, hành động di chuyển, hay cảnh báo về ý đồ đối phương. Với sự ứng dụng bám sát hơn bao giờ hết của công nghệ phân tích trận đấu, những khuôn mẫu lối chơi hay thiếu sót cá nhân có thể được truyền tải ngay lập tức tới cầu thủ, thay vì chờ tới thời gian nghỉ giữa giờ trong phòng thay đồ.

Sự tiện lợi là khía cạnh không thể phủ nhận mà công nghệ đem tới. Tuy nhiên, mọi vấn đề trong cuộc sống luôn mang tính hai mặt. Khi mà các nền bóng đá đỉnh cao tại châu Âu đã được bao phủ rộng rãi bởi công nghệ tối tân, không phải nơi nào trên phần còn lại của thế giới cũng đủ điều kiện tài chính và cơ sở vật chất để bắt kịp. Hố sâu khoảng cách từ đó sẽ ngày càng lớn hơn. Ngay cả nội bộ trong lòng Lục địa Già cũng vậy, Bayern Munich của Julian Nagelsmann có thừa điều kiện để áp dụng vượt chuẩn những công nghệ mới, nhưng đội bóng có ngân sách eo hẹp nhất, Greuther Furth thì sao?

Ngay cả tại môi trường nhà nghề của NFL, nơi họ nhận những gói tài trợ kếch sù và sự hỗ trợ công nghệ hiện đại nhất về phân tích và thông tin liên lạc từ Microsoft hay Bose, Ủy ban điều hành giải luôn cần cân nhắc kĩ lưỡng về ích lợi lẫn tác động mà việc ứng dụng sẽ đem lại. Chỉ cần một động thái “bật đèn xanh” từ ban tổ chức, cuộc chạy đua vũ trang sẽ được kích hoạt. Những quy định đưa ra sẽ chỉ mang tính chất định hướng thực hiện cho riêng mỗi CLB, nếu không có sự quản lí và giám sát chặt chẽ từ nhà điều hành.

FIFA độc quyền chứng nhận về công nghệ VAR

Trở về với bóng đá, ví dụ với VAR, FIFA độc quyền chứng nhận và cung cấp nhà thầu lắp đặt công nghệ là hoàn toàn có lí của riêng tổ chức này. Hãy thử tưởng tượng, nếu FIFA chỉ đưa ra quy định chung về công nghệ video và để cho mỗi liên đoàn quốc gia hay cơ quan điều hành từng giải đấu luận hiểu, một tiêu chuẩn thống nhất khó lòng được đưa ra đồng thuận. Tương tự là với công nghệ thiết bị liên lạc, nếu không quy định đồng bộ, đội lớn đương nhiên sẽ có lợi thế hơn đội nhỏ. Trong khi đó, nếu đưa vào sử dụng thống nhất, chi phí đầu tư cùng đội ngũ nhân sự điều phối công nghệ là không hề nhỏ.

Đó mới là các vấn đề cần giải quyết ở cấp độ vĩ mô. Về mặt chuyên môn vi mô, tính chất của bóng đá khác với bóng bầu dục hay bóng chày. Bóng đá diễn ra liên tục với những pha bóng mở diễn ra nối liền nhau. Ngược lại, bóng bầu dục và bóng chày chỉ bao gồm những tình huống cố định được tổ chức lặp đi lặp lại. Bóng bầu dục và bóng chày là môn thể thao đóng, trong khi bóng đá mở hơn, với tỉ lệ tình huống cố định chiếm phần nhỏ trong diễn biến trận đấu. Chưa hết, những khoảng thời gian chết thường xuyên trong bóng bầu dục hay bóng chày cũng là điểm khác biệt lớn.

Chính đặc điểm khác nhau này tạo điều kiện thuận lợi cho ứng dụng công nghệ nói chung, hay trao đổi liên lạc từ xa nói riêng trong thể thao nhà nghề Mỹ. HLV có thể đưa ra chỉ đạo hay góp ý tới cầu thủ trong thời gian chết, khi tình huống bóng đã kết thúc và sự tập trung trên sân được tạm dừng. Ngoài ra, tính chất triển khai phối hợp của bóng bầu dục hay bóng chày, vốn mang nặng sự đồng bộ và thống nhất từ lên kế hoạch tới xử lí của tình huống cố định buộc sự sát sao của HLV lại càng cần thiết hơn.

Bóng đá thì khác, phẩm chất cá nhân trong xử lí tình huống được đề cao hơn rõ rệt. Hò hét vào tai một quarterback khi chuẩn bị phát động với tính chất của một pha bóng cố định rõ ràng rất khác với việc chỉ đạo một tiền vệ đang dốc bóng hướng tới khung thành trong tình huống mở của bóng đá. Não bộ con người cần sự tập trung để đưa ra quyết định xử lí chính xác và hoàn hảo nhất. Cầu thủ khó lòng đạt được sự tĩnh tại, nếu lúc nào cũng vẳng bên tai lời chỉ đạo “bấm nút” của HLV.

Bản chất của bóng đá không phải là một người kiểm soát tất cả

Bóng đá đời thực không phải bóng đá điện tử trong FIFA, nơi người chơi đóng vai trò HLV, kiểm soát mọi hành động của từng cá nhân. Người HLV trong thực tế, cần đóng vai nhạc trưởng và định hướng, đưa ra những giải pháp khác nhau cho bài toán cầu thủ phải đối mặt, để rồi khi bước vào trận đấu, chính cầu thủ phải là người lựa chọn và chịu trách nhiệm cho đáp án mình đưa ra. HLV không thể, và không nên, đưa ra quyết định thay cho cầu thủ.

Đương nhiên, bóng đá vẫn là môn thể thao tập thể. Sự thống nhất và đồng bộ trong ý tưởng lối chơi là điều tối cần thiết trong bối cảnh hiện đại ngày nay, và được đẩy lên tới mức ám ảnh trong não bộ những người cấp tiến như Julian Nagelsmann hay Pep Guardiola. Dẫu vậy, bóng đá cũng là môn thể thao đậm tính cá nhân con người.

Nếu như động tác kĩ thuật với bóng trong bóng bầu dục hay bóng chày chỉ dừng ở mức độ đơn giản, như ném-chạy-bắt, hay đánh-chạy-bắt, thì trong bóng đá, với áp lực đối kháng trực tiếp từ đối phương, muôn hình vạn trạng của tình huống đòi hỏi sự sáng tạo và linh hoạt của người chơi với không đáp số nào là cố định và quy chuẩn. Chỉ đạo trực tiếp của người HLV, có thể khiến hành động thực hiện bị xao nhãng, hoặc dần dần, hạn chế đi khả năng cá nhân của vận động viên.

Đó chính là vẻ đẹp cũng như sự phức tạp bóng đá mang lại. Công nghệ dù hiện đại, không nên làm mất đi những phẩm chất cao quý riêng biệt của môn thể thao vua.