Quả bóng Vàng hậu kỷ nguyên Messi & Ronaldo: Khi hệ thống lên ngôi?

Ballon d’Or 2021 và cũng là Ballon d’Or thứ bảy trong sự nghiệp đã thuộc về Lionel Messi, một kết quả mà từ một tháng trước, nhiều người đã tin vào. Nhưng sau mùa bóng vàng năm nay, sự thay đổi của hình hài bóng đá sẽ tác động đến cuộc bình chọn những năm về sau.

Tranh cãi luôn là thứ gia vị không thể thiếu ở mỗi cuộc bình bầu. Vì đã là bình bầu, cảm tính của người bỏ phiếu luôn là thứ tồn tại, dù có thể France Football đã nêu ra những tiêu chí lựa chọn rõ ràng. Lịch sử bầu chọn Quả bóng vàng xưa nay cũng như vậy, với nhiều phen người ta đòi công đạo cho những cá nhân bị thất sủng.

Messi chính thức trở thành chủ nhân của danh hiệu Quả Bóng Vàng 2021 Xuất sắc đánh bại hàng loạt những cái tên sừng sỏ như Lewandowski, Jorginho, Kante,... Lionel Messi chính thức trở thành chủ nhân của Quả Bóng Vàng 2021.

Quả bóng vàng 2021: Ai qua được Messi? Lễ trao giải Quả Bóng Vàng 2021 sẽ chính thức được diễn ra vào tối nay và liệu Messi sẽ đạt được danh hiệu này lần thứ 7 hay một cái tên nào khác sẽ được xướng danh.

Bóng đá lại còn là một môn thể thao tập thể, thế nên chọn ra một cá nhân trong số 11 cầu thủ của một đội bóng trên sân không tránh khỏi những ý kiến trái chiều. Lòng người thì vốn không có đủ chỗ cho cả thảy 11 con người, vậy nên chúng ta luôn phải dành con tim chật hẹp của mình cho một cá nhân nào đó. Tình yêu, thù hận và sự sùng bái cá nhân (nếu có) thì mỗi người một kiểu. Thành thử, va chạm quan điểm và so sánh thiệt hơn ắt phải xuất hiện.

Nhiều người tiếc nuối cho Lewandowski

Messi trở thành chủ nhân của Ballon d’Or 2021 vấp phải những ý kiến phản đối cũng là khi chúng ta đặt lên bàn cân để so sánh màn trình diễn cá nhân, thành tích và giá trị của những danh hiệu tập thể. Trong bối cảnh đó, việc Ballon d’Or 2020 không được tạp chí France Football tổ chức, càng khiến những người phản đối cảm thấy sự bất công đối với Robert Lewandowski.

Nhưng, bất kỳ một sự lựa chọn người chiến thắng cuối cùng nào cũng sẽ không bao giờ làm hài lòng tất cả. Chuyện cũng đã rồi, người yêu quý Messi có thể hạnh phúc khi thần tượng của họ thiết lập nên sự thống trị mà có lẽ chẳng bao giờ lặp lại trong lịch sử bóng đá. Còn người mang trong mình một sự lựa chọn khác, hãy cứ tin rằng cơ sở của niềm tin ấy là không sai. Kỷ nguyên Messi và Ronaldo sắp sửa đóng lại, một thời đại bóng đá mới với những cảm nhận mới và đánh giá mới sẽ mở ra.

Nếu nhìn vào số điểm bầu trong hai cuộc đua Ballon d’Or gần nhất, chúng ta sẽ thấy, cách biệt giữa người về nhất và người về nhì đã thu hẹp đáng kể so với ba cuộc bình bầu gần nhất trước đó.

Năm nay, khoảng cách điểm số giữa Messi và Lewandowski là 33. Năm 2019, khoảng cách ấy giữa Messi và Van Dijk chỉ là 7. Trong khi, ở ba kỳ Quả bóng vàng trước, cách biệt điểm số trung bình giữa hai vị trí vàng và bạc được tạo ra là 327 điểm. Thậm chí, nếu xét xa hơn nữa, tính từ 2010, lần duy nhất chênh lệch điểm số/tỷ lệ bầu chọn giữa hai vị trí cao nhất không quá lớn là vào năm 2013, giữa Ronaldo (27,99%) và Messi (24,72%).

Số điểm cụ thể trong cuộc bình chọn QBV năm nay

Điều này có phải đang cho thấy rằng sự chênh lệch trình độ giữa các cá nhân xuất sắc nhất của những tập thể ngày càng được kéo lại gần nhau hơn? Không thể nói như vậy, vì tầm ảnh hưởng và vai trò của từng cá nhân trên sân rất khác nhau, xuất phát trước tiên từ vị trí thi đấu của họ. Ví dụ, so sánh giữa một tiền đạo và một hậu vệ, thước đo ở đâu để ra được một đánh giá công bằng, khi một bên là người ghi bàn, còn một bên là người ngăn chặn việc ghi bàn?

Chưa kể, mức độ chiếm spotlight của một cá nhân trên sân còn phụ thuộc vào những khoảnh khắc tạo nên tiếng vang và thế trận áp đảo hoặc bị áp đảo của diễn biến trận đấu. Giả sử một Man City luôn đè đối thủ ra mà đá trong suốt 90 phút, bóng lăn chủ yếu trên phần sân đối phương, khó có thể trở thành sân khấu đối với Ederson.

Có thể nói, bản thân vị trí chơi bóng của một cầu thủ đã là một định mệnh gắn liền tạo nên lợi thế hoặc thiệt thòi đối với họ trong các cuộc bình chọn. Và trong dòng chảy bóng đá hiện tại lẫn những năm tiếp theo, tính cố kết của tập thể và tính tỉ mẩn, công phu của hệ thống hay cấu trúc, sẽ có thể kéo chênh lệch điểm số giữa những cá nhân trong các cuộc đua Ballon d’Or tiến gần nhau hơn. Những tranh cãi và phân bua trên mạng xã hội vì thế còn diễn ra dài dài.

Sau thời đại của Messi và Ronaldo – chủ nhân của 12 Quả bóng vàng trong 13 đêm gala đã qua tính từ sau khoảnh khắc Kaka bước lên bục nhận giải, chúng ta đang chờ đợi vào một kỷ nguyên của những Kylian Mbappe và Erling Haaland – những gương mặt sao mai điểm hẹn đại diện cho lịch sử bóng hậu Si-Đô.

Mbappe vẫn là ứng cử viên nặng ký cho danh hiệu QBV năm sau

Rõ ràng, Mbappe và Haaland đang có một lợi thế lớn để viết nên những chương bóng đá của riêng họ, bởi tuổi trẻ tài cao và sự nở rộ từ tuổi đôi mươi. Bên cạnh đó, có một thực tế là dù bóng đá phát triển và tiến hóa ra sao, bóng đá cũng đã trở thành một ngành công nghiệp giải trí nơi mà những câu chuyện luôn cần được kể. Những câu chuyện hái ra tiền, những câu chuyện tạo nên nguồn cảm hứng. Mà đã là câu chuyện được kể, ắt phải có nhân vật chính và phụ. Vì vậy, những CLB luôn muốn mang về những ngôi sao lớn nhất cho đội hình của họ; hoặc chí ít là lên level, biến những người sẵn có thành tên tuổi tiêu biểu và sao số nhất so với phần còn lại.

Những điểm đến tiếp theo của Mbappe và Haaland sẽ đóng một vai trò quan trọng trong việc xác lập và định vị nên thời đại của họ. Giả sử, Mbappe đến với Real Madrid, kỷ nguyên mới của CLB này sẽ được gắn cái mác “Mbappe & Co.” hay “Mbappe và các đồng đội”. Điều này có nghĩa rằng, Mbappe sẽ trở thành trung tâm của sách lược xây dựng đội hình, mọi cá nhân đầu quân cho Los Blancos sau này đều là để phục vụ hoặc bổ trợ cho ngôi sao người Pháp.

Đương nhiên, thế giới chỉ có mỗi Real Madrid là Real Madrid, nhưng không thiếu những CLB lựa chọn con đường như Real Madrid. Sẽ luôn tồn tại những CLB rất giàu có và những CLB không quá giàu có. Với những CLB có tiềm lực, thời gian là thứ xa xỉ như gánh phở bác Siêu và vinh quang mới là cơm bữa phải có. Họ sẽ chọn con đường nhanh nhất là bồi đắp sức mạnh bằng sự xuất sắc của cá nhân. Còn với những CLB không lắm tiền hoặc đơn giản là muốn tỏ ra khôn ngoan, tính toán hơn qua mô hình “Moneyball”, họ sẽ ưu tiên tìm những “lợi thế biên” từ những con người phù hợp nhất – đôi khi không quá đắt đỏ - với nền tảng đang cố tạo dựng.

Tiền bạc là một tiền đề quan trọng làm nên thành công trong bóng đá, khi hầu bao rủng rỉnh góp phần không nhỏ mang đến nhiều sự lựa chọn, nghĩa là cũng nhiều cơ may hơn để trúng vé độc đắc. Tuy nhiên, nhiều trường hợp trong quá khứ đã chỉ ra rằng, có nhiều tiền quá đôi khi lại lợi bất cập hại. Những câu chuyện được kể và được bán ra nếu chỉ xoay quanh một hai cá nhân sẽ đẻ ra căn bệnh phụ thuộc và làm lệch đi tính nhất quán của cấu trúc.

Real Madrid và Barcelona đã từng ở vị thế thống trị

Đơn cử như câu chuyện liên quan đến Messi và Ronaldo. Không ai có thể phủ nhận hay chà đạp tài năng và sự xuất chúng của họ. Những cũng vì họ quá giỏi mà dẫn đến căn bệnh phụ thuộc “-dependencia”. Đừng hiểu sai ý ở đây! Bản thân Messi và Ronaldo không phải là mầm bệnh, vì họ thường xuyên trở thành thuốc chữa của đội bóng họ khoác áo. Nhưng căn bệnh đến từ chính cách phụ thuộc của những đội bóng này vào hai siêu sao đó. Dù có là lệ thuộc hoàn toàn hay phục vụ cho sự tỏa sáng của những cá nhân này, bản chất tính tập thể và ổn định của hệ thống cũng đã bị suy yếu.

Ít ra thì trong thời đại vàng son nhất của Messi và Ronaldo, dòng chảy phát triển của bóng đá chưa đủ mạnh mẽ để đánh đổ hoàn toàn những tập thể của họ. Nhưng ngày nay thì lại là câu chuyện khác.

Những tập thể mạnh mẽ nhất, ưu việt nhất lúc này trong cách vận hành lối chơi của bóng đá châu Âu, như Man City, Bayern Munich, Liverpool và Chelsea, là những đội bóng được huấn luyện bài bản, lớp lang và “cơ học” nhất. “Tính máy móc” không còn trở thành cụm từ mang hàm ý chê bai, mà trở thành một lời khen tặng cho mức độ chi tiết của kế hoạch và phương pháp chiến thuật.

Dĩ nhiên, luôn có những cá nhân ưu tú nhất trong hàng ngũ những đội bóng này, chẳng hạn như Mo Salah. Nhưng sự ưu trội của các cá nhân ấy không khiến cả hệ thống phải xoay vần theo, mà bản thân những cầu thủ này và sự thành công mà họ gặt hái được trên sân, vốn dĩ là một mảnh ghép của bức tranh tổng thể.

Đã có lúc chúng ta nghĩ rằng thiếu đi Kevin De Bruyne, Man City của Pep Guardiola sẽ trở nên vô hại. Đã có lúc chúng ta nghĩ rằng không có một số 9 thực thụ, Man City của Pep Guardiola sẽ chẳng thể ghi được bàn, nghĩa là chẳng thể thắng một trận đấu. Nhưng khi không có De Bruyne, The Cityzens có Joao Cancelo, có Bernardo Silva. Khi không thể có Harry Kane hay một số 9 nào đó, The Cityzens bù lại bằng cách “chỉ cần tạo ra nhiều cơ hội hơn nữa, những cá nhân khác cứ lao vào vòng cấm nhiều hơn nữa, bàn thắng kiểu gì cũng sẽ đến”.

Hay như nhìn vào tập thể Chelsea, thành công của họ đến từ khả năng phòng thủ xuất sắc và chủ động của cả tập thể (khác hẳn với khái niệm một đội bóng chuyên phòng ngự), tạo nên bệ đỡ và nền tảng cho khâu tấn công, khi những wingback trở thành những tay săn bàn. Khó có thể chỉ ra một cá nhân quan trọng nhất của The Blues.

Man City, Chelsea và Liverpool đang thể hiện sự vượt trội hơn mặt bằng chung Premier League

Những ngày này, khi người ta nói về nước đi được đánh giá là khôn ngoan nhất suốt nhiều năm qua của Man Utd, tức việc bổ nhiệm Ralf Rangnick, cũng là lúc câu chuyện về thứ bóng đá tân thời pressing, gây áp lực tầm cao, chuyển đổi trạng thái tức thời, mới là bestseller. Càng tương phản hơn nữa, khi câu chuyện ấy lại được đặt vào bối cảnh mà những Messi hay Ronaldo đã dần cạn kiệt nhiên liệu để có thể hòa mình vào dòng chảy ấy.

Tuy nhiên, không phải HLV hay đội bóng nào cũng thích hoặc lựa chọn đi theo trào lưu ấy. Bạn không cần phải đi theo một cái gì đó, hay một ai đó để thành công. Bởi vấn đề nằm ở tư tưởng, ở triết lý mà bạn đã tin tưởng và mong muốn truyền đạt.

Chẳng hạn như, có một câu nói của Carlo Ancelotti gần đây khiến chúng ta cần phải suy ngẫm: “Nếu tôi có Modric và Kroos, tôi đâu thể mong đợi đội bóng của mình chơi pressing tầm cao. Tôi sẽ không khác gì thằng ngu nếu không chơi phản công nếu có một tiền đạo cánh như Vinicius, một cầu thủ như thể được gắn động cơ mô tô dưới chân. Tôi sẽ đưa ra một ví dụ khác: Nếu tôi có Ronaldo, tôi sẽ tìm cách để cả hệ thống phân phối bóng cho cậu ấy thường xuyên nhất, chứ không phải bắt cậu ấy lãng phí sức lực đuổi theo bóng hay lùi về phòng ngự.”

Sẽ luôn có những HLV như Carletto, tức xây dựng lối chơi và lấy cầu thủ làm trung tâm, thay vì lấy hệ thống làm mặt trời và mọi cá nhân khác được mang về trở thành những hành tinh.

Và sẽ luôn có những thời điểm, có khi Pep Guardiola cũng ước ao rằng ông có một số 9. Đôi khi, sự hiện diện trên sân thôi của anh ta cũng đã là một khác biệt mang đến với đối thủ.

Rõ ràng, ngay trong bản thân sự phát triển của bóng đá, chúng ta cũng đã chứng kiến sự va chạm. Huống hồ, là những cuộc bình bầu.