Trong ngày Tây Ban Nha chấm dứt mạch 37 trận bất bại liên tiếp của Italia ngay tại Milano ở bán kết Nations League, HLV Luis Enrique đã quyết định sử dụng ngay từ đầu tiền vệ Gavi của Barcelona, biến cầu thủ này trở thành gương mặt trẻ nhất từng khoác áo La Roja trong lịch sử.
Ngày Angel Zubieta thiết lập nên kỷ lục khi trở thành cầu thủ trẻ nhất ra sân trong lịch sử tuyển Tây Ban Nha, đó là tháng 4 năm 1936 trong trận đấu trước Tiệp Khắc. Zubieta bấy giờ 17 tuổi và 284 ngày. Nhưng suốt cả sự nghiệp, Zubieta chỉ có đúng thêm 1 lần ra sân nữa trong màu áo La Roja, trận đấu trước Thụy Sĩ. Cùng mùa hè năm 1936 ấy, cuộc nội chiến Tây Ban Nha nổ ra, Zubieta trở về quê nhà xứ Basque và về sau chỉ gắn bó với màu áo tuyển CH Basque. Được vài năm, ông lên đường sang Argentina, thi đấu cho San Lorenzo, suốt tận 13 năm. Mãi đến năm 1952, Zubieta mới hồi hương.
Trở lại với thực tại, ra sân ngay từ đầu, cho đến khi được thay ra ở phút 83 trước Azzurri, Gavi chính thức phá kỷ lục đã tồn tại 85 năm của Zubieta, ở tuổi 17 và 62 ngày. Đối đầu với tuyển Pháp trong trận chung kết Nations League đêm nay, rất có thể, trận đấu thứ hai trong màu áo tuyển của Gavi sẽ đến. Và con số 2 nhiều khả năng sẽ không phải là tất cả như người từng bị anh phá kỷ lục. Bởi, nói như Luis Enrique, “Gavi là hiện tại và tương lai của tuyển Tây Ban Nha”. Tương lai ấy là rộng mở và rất dài, nhưng cũng có nghĩa là còn quá sớm.
Gavi đã có một trận cực kỳ ấn tượng
“Tôi thật sự không biết gì về cậu ta. Nhưng cậu ta đã thi đấu rất ấn tượng. Bạn có thể nhận thấy rõ tiềm năng của chàng trai này.” Đó không phải là một lời nhận xét từ một người Tây Ban Nha dành cho Gavi, mà là từ hậu vệ Emerson của Italia sau khi đối đầu với Gavi tại San Siro.
Chiến thắng trước Italia ngày hôm ấy với La Roja, tuy là một chiến thắng trong thế trận hơn người từ phút thứ 42 trở đi, và cũng chỉ là một chiến thắng ở một giải đấu vốn dĩ ngay từ khi sinh ra bị mang tiếng là “hợp thức hóa các trận đấu giao hữu vô thưởng vô phạt”, nhưng có ý nghĩa lớn. Bởi đã 50 năm trôi qua, người Tây Ban Nha mới lại đánh bại Italia trong một trận đấu chính thức ngay trên sân nhà của đối thủ.
Cả trận ngày hôm đó, Gavi theo kèm Marco Verratti như hình với bóng, tiền vệ của PSG cũng chính là thần tượng của chàng trai 17 tuổi người Tây Ban Nha. Kế hoạch của Luis Enrique vạch ra dành cho Gavi là như vậy và cậu đã làm tốt nhiệm vụ đó. Ở góc nhìn thống kê, Gavi có 7 pha tắc bóng, nhiều nhất trên sân trong 83 phút thi đấu, 4 pha tắc bóng trong số này thành công, cũng nhiều nhất trận. Đấy có thể xem là một màn trình diễn chỉnh tề.
Cái ấn tượng ban đầu mà Gavi mang đến trong màu áo đỏ Tây Ban Nha không chỉ là việc cậu luôn đánh lưỡi về một bên má trong lúc thi đấu, cũng không chỉ là việc cậu được đại diện bởi “tiểu phật” Ivan de la Pena nổi tiếng một thời, mà là ở sự tự tin thường thấy ở một cầu thủ trẻ.
Gavi luôn đánh lưỡi khi thi đấu
Phải đối đầu trước những Jorginho, Verratti hay Barella nơi hàng tiền vệ không khiến Gavi lo lắng. Chính Gavi để mất bóng trong một pha vây ráp, pressing tầm cao ở hàng lang cánh trái (theo hướng lên bóng của chủ nhà) vào phút thứ 5 của trận đấu, từ đó dẫn tới pha dứt điểm đầu tiên trong trận thuộc về Italia. Nhưng quãng thời gian sau đó cho thấy Gavi không nao núng, không cóng chân. Ít nhất, cậu không bộc lộ điều đó ra bên ngoài. Cả trận, Gavi chuyền chính xác 47 trên 53 đường chuyền, 29 đường chuyền thành công là hướng về phía trước.
Gavi là một kiểu tiền vệ được đúc trong khuôn của La Masia, tức là ý thức được việc khi di chuyển không bóng luôn phải ngẩng đầu quan sát liên tục xung quanh để quét khối không gian, từ đó giúp bản thân có thể đưa ra được những quyết định xử lý chính xác và ngay lập tức một khi bóng tìm tới chân. Cơ bản thì điều này là tiên quyết làm nên một tiền vệ giỏi. Ngẩng đầu quan sát, làm chủ không gian xung quanh có thể là thứ luôn được dạy trong các môi trường đào tạo trẻ ngày nay, nhưng tư duy tiếp nhận thông tin và đưa ra quyết định xử lý còn tùy thuộc vào năng khiếu.
Đó luôn là vấn đề canh cánh với Arsene Wenger. Năm 2019, trong một cuộc tọa đàm tại SiS Paris, cựu HLV Arsene Wenger từng nói: “Vấn đề trong bóng đá ngày nay là các cầu thủ đang được học cách chơi bóng theo một công thức ngược – họ được dạy đầu tiên là khâu hành động, rồi đến đưa ra quyết định và cuối cùng mới là nhận thức. Tôi từng mất đi nhiều cầu thủ hàng top chỉ vì đầu của họ luôn nhìn xuống bóng, trong khi không quan sát xung quanh. Những cầu thủ kiệt xuất không làm thế, họ tách biệt với bóng, đầu họ như một chiếc radar. Một khi tư duy của các cầu thủ đã được định hình theo kiểu đó, các HLV chúng tôi rất khó để có thể thay đổi. Chúng tôi không được phá hỏng nhận thức của các cầu thủ trẻ, khi mà từ 5 đến 12 tuổi, họ chỉ toàn được dạy trước tiên là khâu hành động.”
Ngẩng đầu quan sát thì cầu thủ nào cũng được dạy, song, luôn có sự khác biệt, hay độ chênh giữa một cầu thủ giỏi và một cầu thủ đại trà. Người giỏi quét khối từ 6 đến 8 lần trong 10 giây trước khi nhận bóng, còn những cầu thủ bình thường thì từ 3 đến 4 lần. Đấy là sự chênh lệch lớn.
Quét là 1 kỹ năng quan trọng của các cầu thủ
Wenger từng làm việc với Giáo sư Geir Jordet ở Đại học Khoa học Thể thao Na Uy. Jordet từng ghi hình 250 cầu thủ khác nhau và phân tích xem những cầu thủ này làm gì trước khi nhận bóng. Steven Gerrard thực hiện 0,61 hành vi quan sát, quét khối mỗi giây; Frank Lampard thì 0,62 lần mỗi giây; còn Xavi là 0,83 lần mỗi giây.
Tuy nhiên, sự khác biệt giữa những cầu thủ giỏi và bình thường, không chỉ là ở tần suất ngẩng đầu quét khối, mà nói như Wenger là còn ở khả năng phân tích qua nhận thức và chất lượng quyết định được đưa ra. Cứ hễ đưa ra quyết định, đó phải là giải pháp tốt nhất. Điều này có nghĩa là tồn tại một sự thỏa hiệp giữa chấp nhận nguy cơ mất bóng và khả năng phát triển bóng về phía trước.
Trở lại với Gavi, xuyên suốt trận đấu, tư duy chạy chỗ không bóng mở ra các điểm kết nối bóng tam giác và thoát pressing được kết hợp đồng thời với hành vi ngẩng cao đầu quét khối. Điển hình như pha bóng vào phút 50 của trận đấu.
Trước khi nhận bóng từ Azpilicueta, Gavi liên tục lắc đầu sang phải như một chiếc radar. Trong vòng hơn 1 giây, cầu thủ 17 tuổi có 2 lần lắc đầu quan sát sang phải. Gavi từ đó biết rõ Jorginho sẽ ập lên áp sát từ phía sau, nên ngay khi nhận bóng, cậu liền giữ thế tấn, đỡ bóng bằng chân phải, hướng quả bóng dọc theo đường thẳng giữa chân phải và chân trái, khi bóng hướng đến chân trái thì liền thu chân này về, động tác xoay người che chắn thoát ly được thực hiện. Gavi vừa đánh lừa được Jorginho, vừa chỉ mất một chạm để đẩy quả bóng về phía trước. Cầu thủ này thoát đi thành công và có pha chọc khe xuống vòng 16m50.
Gavi theo Lucho chính là tương lai của Tây Ban Nha
Về cơ bản, đã tồn tại một sự thỏa hiệp giữa chấp nhận nguy cơ mất bóng và khả năng phát triển bóng về phía trước của Gavi. Cậu đánh cược và thành công.
Tuy nhiên, để đánh giá như Luis Enrique sau trận khi ông tuyên bố Gavi là hiện tại và tương lai của tuyển Tây Ban Nha, cá nhân tôi e là không mạnh dạn như ông. Đương nhiên, Lucho sẽ nắm trong tay nhiều dữ liệu hơn về Gavi để dám quả quyết như thế, hoặc đơn giản đó cũng là cách ông khích lệ, bảo vệ các học trò của mình. “Thứ nguy hại là gọi triệu tập cầu thủ mà lại không tin tưởng anh ta. Có lẽ tôi gọi Gavi hơi sớm, nhưng tuổi tác không thành vấn đề. Cậu ấy đã quá sẵn sàng rồi,” cựu HLV của Barcelona từng phát biểu như vậy.
Đây là thời đại mà chúng ta dễ dàng theo dõi các trận đấu từ khắp nơi trên thế giới. Đồng thời, các trận đấu và những giải đấu cũng nhiều hơn. Do đó, tần suất để những cầu thủ trẻ được trao cơ hội, ra sân và để lại ấn tượng cũng gia tăng. Ấn tượng trong mắt các khán giả và người xem cũng tỷ lệ thuận.
Thưởng thức bóng đá ngày trước nhiêu khê hơn thời nay nhiều. Những gì vốn dĩ là “news”, là mới, là tin tức, một khi tìm đến chúng ta cũng đã trở thành… cũ. Luôn có một độ chênh thời gian nhất định trong việc tiếp nhận thông tin. Bóng đá thời đại nào cũng đầy rẫy các anh tài, đầy rẫy các tài năng trẻ. Quan trọng là ngày trước, chúng ta không có nhiều cơ hội để biết tới những con người này từ buổi sớm trong sự nghiệp của họ và một cách thường xuyên. Thời đó, một quyển tạp chí World Soccer hàng tháng mới hiếm có mới cập nhật một bản danh sách những măng non bóng đá của thế giới. Còn thời bây giờ, một cú click chuột mang cả thế giới đến gần bên bạn.
Áp dụng thống kê dữ liệu vào việc đánh giá cầu thủ là thao tác quen thuộc ngày nay, nhưng cũng không nên lạm dụng và cần đặt đúng bối cảnh. Nói ra để thấy, mẫu số đánh giá đối với Gavi hiện tại còn quá ít. Nên nhớ, trước khi xuất hiện trong màu áo tuyển Tây Ban Nha vừa qua, Gavi chưa hề chơi cho đội U19 hay U21 gì cả, cậu cũng chỉ chơi vài trận cho đội B của Barcelona trước khi được đôn lên đội một trong mùa giải này.
Gavi chưa từng thi đấu ở lứa U trước khi lên tuyển
Xem Gavi là tương lai của Barcelona hay của Tây Ban Nha có lẽ hơi vội. Đương nhiên, quan điểm của Luis Henrique cần được tôn trọng. Ông cũng thừa hiểu tương lai đầy rẫy những biến số: chấn thương, cơ hội ra sân,… đều tồn tại những tác động lớn. Nhưng với vốn quan sát và kinh nghiệm đánh giá của ban thân, mà nói như Lucho thì ông tin rằng: “Chỉ 3 hoặc 4 lần quan sát cậu ấy, Gavi khiến tôi không một chút nghi ngờ rằng cậu ấy sẽ trở thành một cầu thủ quan trọng cho tương lai của không chỉ Barcelona, mà của cả tuyển quốc gia”. Lucho tự tin Gavi có những tố chất để đạt được những gì bản thân ông quả quyết, nếu lộ trình phát triển trong trạng thái “điều kiện tiêu chuẩn”, tức là về mặt lý thuyết.
Barcelona hay Tây Ban Nha xưa nay sản sinh ra những mẫu tiền vệ giỏi là điều hiển nhiên. Nhưng những tiền vệ trẻ tiềm năng như Gavi rồi sẽ phất lên đến cỡ nào lại là chuyện khác? Xavi, Iniesta, Fabregas, hay Dani Ceballos, Oriol Romeu,… còn tùy môi trường và định hướng phát triển ở CLB. Cần phải nhấn mạnh là ở CLB, vì một cầu thủ phải thi đấu đều và ổn ở CLB thì anh mới có cơ hội lên tuyển.
Ít nhất thì sau trận đấu trước Italia và vài lần ra sân trong màu áo Barcelona ở mùa giải này, Gavi cho thấy bản thân cậu là mẫu cầu thủ vừa có kỹ thuật, tư duy và theo nhấn mạnh của Luis Enrique chính là thể chất phục vụ và cá tính cho cường độ bóng đá hiện đại. Nhưng đấy chỉ là hiện tại, sau chỉ 1 trận đấu cùng tuyển Tây Ban Nha. Có thể, Gavi giỏi đấy, nhưng đừng vội. Trước mắt là tuyển Pháp và còn cả một hành trình dài để đánh giá.
THỂ THAO SỐ 247 - TRANG THỂ THAO SỐ HÀNG ĐẦU VIỆT NAM
Cập nhật tin tức bóng đá 24/7, bản tin bóng đá số hàng ngày, sự kiện thể thao 24h mới nhất, tin tức thể thao số, hậu trường trong và ngoài nước.
Tỷ lệ kèo
